Ο Κυριάκος Λίτινας είναι ιερέας στην Αγία Παρασκευή της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου. Είναι πολύ αγαπητός άνθρωπος και καλός οικογενειάρχης, που πασχίζει το ίδιο σκληρά με το ποίμνιό του να τα φέρει βόλτα στη ζωή. Οι κάτοικοι του χωριού είναι μετρημένοι στα δάχτυλα και όλοι μαζί ούτε που γεμίζουν ένα εκκλησάκι. Ψάλτης του χωριού επί πολλά χρόνια είναι η Καλλιόπη Κανακάκη, καθώς δεν υπάρχει άντρας να κάνει αυτή τη δουλειά.

Υπέρ του γάμου

Ο παπα-Κυριάκος είναι ιερωμένος με τσαγανό, όπως οι περισσότεροι παπάδες στα χωριά της Κρήτης, και δεν τον διακρίνει καθόλου εκείνο το γλυκερό ύφος, που φορούν συχνά σαν προσωπείο αρκετοί ιερωμένοι. Έχει γνώσεις και υποστηρίζει με σθένος τις απόψεις του, οι οποίες είναι μερικές φορές επικριτικές για τα εκκλησιαστικά κατεστημένα. Δεν υπερβαίνει, όμως, τα όρια της ευπρέπειας όταν κριτικάρει τα κακώς κείμενα της εκκλησίας και δεν θίγει ποτέ τους ιεραρχικά ανωτέρούς του σε προσωπικό επίπεδο. Είναι φανατικά υπέρ του γάμου των ιερωμένων, επειδή είναι ο ίδιος οικογενειάρχης και ξέρει από πρώτο χέρι ότι αυτή η ιδιότητα τον βοηθάει να κατανοεί τα προβλήματα των πιστών και να ανταποκρίνεται καλύτερα στην αποστολή του.

«Πρέπει να παντρεύονται υποχρεωτικά οι ιερωμένοι, γιατί αυτό θα κάνει καλό στους ίδιους και την Εκκλησία», υποστηρίζει σε κάθε ευκαιρία. «Γέμισαν οι εκκλησίες της Αθήνας με αρχιμανδρίτες. Είναι νέα παιδιά που δεν ξέρουν τίποτα από τη ζωή. Καλύτερα να κάτσουν στα μοναστήρια και να προσευχηθούν για τον κόσμο και το σύμπαν. Πιο πολύ θα χρησιμεύσουν εκεί. Όσοι άντρες ζουν σε σπίτια δεν πρέπει να είναι μόνοι τους, επειδή σπίτι χωρίς θηλυκό δεν λογιέται. Να προσέχουν, όμως, να μην είναι απαλοί και κρέμονται από το φουστάνι της γυναίκας τους (γέλια)».

Τα παραπάνω λόγια του παπα-Κυριάκου έφτασαν στα αυτιά του δεσπότη, μετά από τη δημοσίευση αυτού του άρθρου στο περιοδικό Κρητικό Πανόραμα. Γι’ αυτό, σε κάποια συγκέντρωση των ιερέων της περιοχής, ο δεσπότης διέκοψε προσωρινά την ομιλία του και ρώτησε προσωπικά τον Κυριάκο Λίτινα: «Τι νομίζεις παπα-Κυριάκο, προλαβαίνω να παντρευτώ ή με πήρανε τα χρόνια;». Ο τόνος που έθεσε το ερώτημα έδειχνε καλή διάθεση, σαν να ήθελε να επιβραβεύσει ηθικά τον παπα-Κυριάκο για τις απόψεις του.

Πεντακόσιων ετών

Μέσα στο χωριό της Αγίας Παρασκευής υπάρχουν τρεις εκκλησίες, εκ των οποίων η μικρότερη είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, που χτίστηκε το 1516 και είναι βασιλικού ρυθμού. Ο παπα-Κυριάκος το έχει πάρει πατριωτικά να προστατεύσει αυτή την παμπάλαιη εκκλησούλα από τη φθορά του χρόνου.

Όπως μας εξηγεί, οι αγιογραφίες στους τοίχους της είναι «τυφλές», επειδή επί τουρκοκρατίας οι κατακτητές συνήθιζαν να βγάζουν τα μάτια των αγίων με τους σουγιάδες τους. Μετά τους Οθωμανούς συνέχισαν να αγγίζουν και να ξύνουν τα μάτια των αγίων και κάποιοι χριστιανοί που είχαν προβλήματα όρασης, νομίζοντας ότι έτσι θα πάρουν ευλογία και θα βλέπουν καλύτερα.

Την εκκλησούλα περικυκλώνουν τα μπεντένια, πεζούλια το ίδιο παλιά σε ηλικία μ’ αυτή. Αν δεν τη ζώνανε μ’ αυτά θα έπεφτε με τους τρομερούς σεισμούς που ταρακούνησαν την Κρήτη στο παρελθόν. Τα μπεντένια, όμως, χρειάζονται επισκευή, επειδή έχουν ραγίσει από καθιζήσεις.

Ο παπα-Κυριάκος λέει ότι το κράτος έστειλε πριν 7-8 χρόνια ειδικούς αρχαιολόγους να διασώσουν την εκκλησία, αλλά αυτοί έκαναν μισές δουλειές. «Χάλασαν τριάντα χιλιάδες ευρώ και δεν έφτιαξαν τα πεζούλια, μόνο τα σοβάτισαν. Όλη μέρα κάθονταν και πίνανε. Έρχονταν, φεύγανε, ξαναέρχονταν και στο τέλος παράτησαν τις μπετονιέρες τρία χρόνια στη εκκλησία και δεν ξέραμε τι να τις κάνουμε. Κανείς δεν δίνει σημασία στα χωριά και τα κειμήλια που κρύβουν. Έπεσαν τα μνημεία και ανάμεσα στα ερείπια φύτρωσαν συκιές».

Σαν θερμοκήπιο

Τα μπεντένια δεν γλιτώνουν μόνο την εκκλησία από την κατολίσθηση λόγω σεισμών ή κατολισθήσεων, αλλά προσφέρουν και ιδανικό κάθισμα στους πιστούς, ειδικά τα καλοκαίρια.

Παρ’ όλο που οι τοίχοι της εκκλησίας είναι παχείς και θεωρητικά θα έπρεπε να προσφέρουν μόνωση από τη ζέστη, τις καυτές μέρες οι πιστοί νοιώθουν ότι βρίσκονται μέσα σε θερμοκήπιο. Μερικοί απ’ αυτούς βγαίνουν κατά διαστήματα στον περίβολο και κάθονται στα μπεντένια για να δροσιστούν από το αεράκι που κατεβαίνει από τις πλαγιές του Ψηλορείτη. Από εκεί ακούνε τις ψαλμωδίες και συνάμα χαζεύουν τις ελιές που ανηφορίζουν ψηλά στο βουνό.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Μετά τη λειτουργία οι πιστοί κάθονται στα πεζούλια.

Τα πεζούλια που ζώνουν και συγκρατούν την εκκλησία είναι ραγισμένα.

Το χωριό της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται μέσα στον αχανή ελαιώνα. Τα μπεντένια (τοιχία) ράγισαν και η εκκλησούλα κινδυνεύει να πέσει.

---