Ετικέτα: Όλυμπος

Το Λιβάδι βρίσκεται στον Όλυμπο σε υψόμετρο 1160 μέτρων και κατοικείται από Βλάχους, μέλη μιας φυλής ορεσίβιων Ελλήνων, που εκλατινίστηκαν επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και μιλούν μια γλώσσα που μοιάζει με τα λατινικά. Οι περισσότεροι απ' αυτούς είναι κτηνοτρόφοι, αγωγιάτες και υλοτόμοι, που ζουν μια αυθεντική ζωή στα βουνά και τα δάση. Ακόμα και τα παιχνίδια των μικρών παιδιών του χωριού έχουν να κάνουν με κορμούς δέντρων και ζώα. Ενώ αλλού στην Ελλάδα τα χωριά φθίνουν, το Λιβάδι κρατάει τον πληθυσμό του και τα σπάνια έθιμά του.

«Το πρωί μαζεύουμε ρίγανη, ψαθόχορτο, ξύλα και άλλα υλικά που επεξεργαζόμαστε στα εργαστήρια. Μετά κάποιος παίζει φλάουτο στο δάσος κι εμείς κλείνουμε τα μάτια και περπατάμε σε ένα μονοπάτι ανάμεσα σε δυο σχοινιά ακολουθώντας τον ήχο του».

Μετά τις τεράστιες φωτιές της Πελοποννήσου το 2007 ολόκληρη η Ελλάδα περίμενε σαν σωτήρες τους δασεργάτες που στρώνουν φράγματα με κορμούς δέντρων στις πλαγιές των καμένων βουνών για να ανακόψουν τα νερά των βροχών. Πόσοι αναρωτήθηκαν από πού κατάγονται αυτοί οι άνθρωποι και πώς έμαθαν  αυτή τη δουλειά;

«Γκίνι βινίς, τσι φάτσι;» (καλώς όρισες, τι κάνεις;). Μ’ αυτό τον βλάχικο χαιρετισμό μας υποδέχτηκε στο σπίτι της στο Λιβάδι Ολύμπου η Στέλλα Κρατσιώτη. «Γκίνι, βόι χιτς γκίνι;» (καλά, εσύ είσαι καλά;), της ανταπέδωσε τον χαιρετισμό ένας Βλάχος φίλος μου, που είχε μεσολαβήσει για να της πάρω συνέντευξη.

«Από την ελληνική μυθολογία και τα αρχαία αγάλματα νομίζαμε ότι οι Έλληνες θα είναι αδύνατοι και γυμνασμένοι, αλλά είδαμε πολλούς υπέρβαρους και ιδιαίτερα παιδιά. Μας έκαναν εντύπωση οι Ελληνίδες με την ομορφιά τους, που θα ήταν όμως ακόμα πιο όμορφες αν πρόσεχαν τα κιλά τους».

«Μιλάμε για φτώχεια. Νομίζεις ότι τρώνε λίγο τα άλογα; Πώς να τα ταΐσω; Το καθένα τρώει ένα τόνο κριθάρι τον χρόνο, χώρια τα άχυρα. Για να αγοράσω ένα άλογο δεν με φτάνουν τρεις χιλιάδες ευρώ, συν πεντακόσια το σαμάρι και τα λουριά του. Το φθηνότερο αλυσοπρίονο έφτασε τα χίλια ευρώ. Όλα τα χρόνια μου θυμάμαι τυράννια και τίποτα άλλο».

«Τι σκέφτομαι όταν βοσκάω τα γίδια; Σκέ­φτομαι κανένα λύκο μήπως τα φάει, κανέ­ναν ίσκιο να μπω από κάτω, τι άλλο να σκεφτώ; Πέρσι μου έφαγαν οκτώ κεφάλια κι ένα σκύλο. Κάποτε είδα τις γίδες να πηδάνε. Ο λύκος είχε δαγκώσει μια στο λαιμό κι ήταν έτοιμος να τη φάει, αλλά τη γλίτωσαν τα σκυλιά. Άλλοτε ήμουν ξαπλωμένος σ’ ένα φράχτη κι άκουσα θόρυβο. Σηκώνομαι και τι να δω; Ένας λύκος σταματημένος κόκαλο. Σκιάχτηκα εγώ, σκιά­χτηκε κι εκείνος. Έβαλα φωνή κι έφυγε, αλλά μετά ξαναγύρισε από πίσω για να φάει το κοπά­δι. Πάντα έτσι κάνει, γιατί είναι έξυπνος».

«Ήμασταν κλεισμένες, δεν ξέραμε ούτε καφετέριες ούτε πουθενά αλλού να πάμε. Έχουμε βγάλει μόνο το δημοτικό, αλλά σ’ αυτή τη δουλειά μιλάμε με μορφωμένο κόσμο. Τα φαγητά τα μάθαμε από το σπίτι, από τις γιαγιάδες και τις μανάδες μας. Έρχονται σημαντικοί άνθρωποι να φάνε εδώ. Έγινε ένα συνέδριο στο χωριό μας πριν από μερικά χρόνια και φτιάξαμε μπουφέ για χίλια άτομα. Στον συνεταιρισμό ήμασταν 130 γυναίκες, αλλά μείναμε μόνο οκτώ, οι άλλες δεν ήθελαν».

«Όπως όλοι οι άνθρωποι δεν φορούν το ίδιο μέγεθος ρού­χων, έτσι και το κάθε ζώο χρειάζεται το δικό του σαμά­ρι. Παλιά τα ζώα ίδρωναν πολύ και πληγώνονταν από τα βαριά φορτία. Είχαν και αυτά τη φτώχεια του ανθρώπου. Δεν χόρταιναν οι χωρικοί το φαγητό, με τι καρπό να χορτάσουν τα ζωντανά τους; Λίγοι τα τάιζαν, οι υπόλοιποι τα άφηναν στην τύχη τους, μόνα τους τριγύριζαν στα βουνά να βρουν τροφή».

«Στην αρχή χρησιμοποιούσα τη βακέτα (μαυροκόκκινο δέρμα) για να φτιάχνω κερατζίδικα παπούτσια (με πρόκες στις σόλες για να μη λιώνουν) για αγωγιάτες. Στη συνέχεια έφτιαχνα και ραφτά παπούτσια, που ήταν μόδα τότε να τα φορούν οι γαμπροί για να διαβούν το κατώφλι της εκκλησίας. Υπάρχουν και σήμερα λίγοι μερακλήδες που επιμένουν ακόμα να παραγγέλνουν ξώραφα παπούτσια. Τους αρέσει και πληρώνουν γι' αυτό με ευχαρίστηση. Τα τελευταία χρόνια, όμως, τα έφερνα δύσκολα με αυτή τη δουλειά, επειδή βγήκαν τα βιομηχανικά παπούτσια και ανέβηκε πολύ η τιμή των δερμάτων. Από 30 δραχμές το κιλό που στοίχιζε παλιά το δέρμα, έφτασε τα 15 ευρώ και βάλε».