Τα Τρίκορφα είναι μια σειρά βουνοκορφών του ανατολικού Μαινάλου, στα οποία οχυρώνονταν οι επαναστατημένοι κατά των Τούρκων Έλληνες. Τα ταμπούρια των επαναστατών διασώζονται μέχρι σήμερα στις κορυφές δύο υψωμάτων και προκαλούν συγκίνηση σ’ αυτούς που τα επισκέπτονται. Από το σημείο που σταματάει το αυτοκίνητο απαιτείται πάνω από μισή ώρα ανηφορική οδοιπορία για το κάθε ταμπούρι, σε έδαφος ιδιαίτερα κακοτράχαλο.

Ηρωικές μάχες

Πρώτη φορά οχυρώθηκαν στα Τρίκορφα οι Έλληνες το 1770, κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, αλλά περικυκλώθηκαν και κυριολεκτικά εξοντώθηκαν από τους Τούρκους. Από τα ίδια σημεία εφορμούσε το 1779 ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, πατέρας του Γέρου του Μωριά, για να εξοντώσει τους Αλβανούς μισθοφόρους, που αυτονομήθηκαν έναντι των Τούρκων και λυμαίνονταν το οροπέδιο της Μαντινείας.

Το 1821 τα Τρίκορφα με πρωτοβουλία του Κολοκοτρώνη αποτέλεσαν στρατιωτικό και πολιτικό κέντρο των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τριπολιτσάς. Τότε φτιάχτηκαν τα περισσότερα ταμπούρια, που διασώζονται μέχρι σήμερα.

Εκεί στρατοπέδευσαν οι Υψηλάντης, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Γιατράκος και πολλοί άλλοι σπουδαίοι αγωνιστές. Στα ίδια ταμπούρια δόθηκε η μάχη των Τρικόρφων στις 23 Ιουνίου 1825, που κατέληξε σε σφαγή 300-500 Ελλήνων.

Ειδικά το δυτικό και μικρότερο ταμπούρι του Αϊ Βλάσση, στο οποίο οχυρωνόταν ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης, έχει πλήρη ορατότητα της Τρίπολης, αλλά είναι ιδιαίτερα βραχώδες και πιο δύσκολα προσβάσιμο.

Το ανατολικό ταμπούρι, στο οποίο στρατοπέδευε ο Υψηλάντης, είναι μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό, ενώ η πρόσβαση σ’ αυτό γίνεται από ένα σχετικά βατό μονοπάτι.

Σε μικρή απόσταση από τα ταμπούρια βρίσκεται το χωριό Συλίμνα, οι κάτοικοι του οποίου μέχρι τη δεκαετία του 1930 θεωρούσαν τον τόπο ιερό, επειδή έβρισκαν συνεχώς σκόρπια κόκαλα στα βράχια.

Μερικοί έλεγαν ότι όταν περνούσαν κοντά στα ταμπούρια τη νύχτα ο αέρας τους έφερνε στ’ αυτιά βογγητά πληγωμένων αντρών και μοιρολόγια γυναικών.

Ο απόηχος της ηρωικής θυσίας της 23ης Ιουνίου 1825 κρατούσε καλά στις ψυχές των γεροντότερων, οι οποίοι αφηγούνταν κρίσεις και σχόλια του ίδιου του Κολοκοτρώνη για τη μεγάλη πανωλεθρία.

Το ίδιο βράδυ μετά τη μάχη ο Γέρος κατέφυγε εξαντλημένος και καταστενοχωρημένος στην Αλωνίσταινα, όπου και διανυκτέρευσε. Ήταν μια πολύ δύσκολη βραδιά γι' αυτόν, επειδή το χωριό είχε χάσει 35 παλικάρια στη μάχη και ο πόνος ήταν διάχυτος. Μερικοί μάλιστα του επιτέθηκαν φραστικά και του έριξαν δημοσίως ευθύνες για το πετσόκομμα των παλικαριών.

Λένε ότι κλονίστηκε το ηθικό του Γέρου εκείνη την ημέρα, αλλά ξανασήκωσε γρήγορα το κεφάλι ψηλά, για να δώσει κουράγιο στους συναγωνιστές του, που είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι χάθηκε η επανάσταση.

Ζωντανές μνήμες

Στα ταμπούρια του Κλεφτών μάς οδήγησε ο Παναγιώτης Βέμμος, καθηγητής μαθηματικών από την Τρίπολη, ο οποίος έχει κάνει τη διαδρομή αμέτρητες φορές και τη θεωρεί εύκολη υπόθεση.

Σκαρφαλώνοντας και ακροβατώντας κυριολεκτικά στα βράχια για να φτάσουμε στο απόκρημνο ταμπούρι του Κολοκοτρώνη, τον ρωτούσαμε κάθε τόσο: «Πότε φτάνουμε, θέλουμε πολύ ακόμα;», κι αυτός μας απαντούσε στωικά: «Δεν είναι μακριά, κάντε λίγο υπομονή και σκεφτείτε τους Κλέφτες που έτρεχαν ξυπόλητοι σ’ αυτά τα βράχια».

Μόλις φτάσαμε στην κορυφή, ο Παναγιώτης μας διάβασε μια επιστολή με ημερομηνία 31 Αυγούστου 1821, που γράφτηκε από άγνωστο στα ταμπούρια κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τριπολιτσάς:

«Στους λόφους γύρω από την Τριπολιτσά βρίσκω συνέχεια χαρτί στράντζο (κουρελιασμένο) που μυρίζει πυρίτιδα και καταλαβαίνω ότι είναι περίσσευμα από δέσιμο φυσεκιών. Μακάριες εσείς οι πέτρες των Τρικόρφων που είστε προορισμένες να γίνετε αυτόκτιστα μετερίζια των Ελλήνων στον πόλεμό τους εναντίον των απογόνων των Περσιάνων. Ο πρίγκιπας Υψηλάντης, που δεν διαφέρει σε τίποτα από έναν απλό στρατιώτη, επάνω σ’ αυτές τις πέτρες κοιμάται και κακονυχτάει. Εκεί κακοτρώγει και κατοικεί σε μια ταπεινή καλύβα χτισμένη με ξηροτείχι, σκεπασμένη με ελατόκλαδα και στρωμένη κάτω με λίγη κριθαριά».

Το παραπάνω γράμμα, που διασώθηκε και δημοσιεύθηκε το 1909 στην Οδησσό, αποτελεί μια σοβαρή μαρτυρία για τα ταμπούρια των Τρικόρφων.

Υπάρχουν επίσης κι άλλες λεπτομερείς μαρτυρίες από τον ίδιο τον Κολοκοτρώνη, τον υπασπιστή του Φωτάκο και αρκετούς ακόμα Έλληνες επαναστάτες και ξένους εθελοντές.

Ανάμεσα στα υψώματα που ταμπουρώνονταν οι Κλέφτες, περνούσαν πριν από χιλιάδες χρόνια οι άμαξες που μετέφεραν τα μάρμαρα από τα Δολιανά στην Ολυμπία για να χτιστεί το ολυμπιακό στάδιο.

Ο Παναγιώτης Βέμμος επιδεικνύει με επιμονή τα χαραγμένα στις πέτρες ίχνη των τροχών των αμαξών, τα οποία είναι εμφανή μέχρι σήμερα. Υποστηρίζει ότι αυτά αποδεικνύουν την ιστορική συνέχεια των Ελλήνων, την οποία πίστευε με πάθος και ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης.

Ο Παναγιώτης δεν είναι ο μοναδικός Αρκάς που μάχεται για να παραμείνει ζωντανό το 1821, αλλά έχει πολλούς ακόμα συντρόφους που πασχίζουν για τον ίδιο σκοπό.

Όλοι μαζί οργανώνουν εκδηλώσεις μνήμης προς τιμή των ηρώων που άφησαν την τελευταία τους πνοή στα ταμπούρια και αγωνίζονται να αναδειχτούν αυτά ως ιστορικό μνημείο.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

7b

8b

10b

---