«Τα κολοκοτρωναίικα τραγούδια πέρασαν μέσα μου χωρίς να το καταλάβω. Όλοι τραγουδούσαν στο χωριό μου, το ίδιο και στο σπίτι μου. Η μάνα μου έλεγε: Το βράδυ θα πάμε να χαιρετήσουμε τον θείο σου, κοίτα μη δεν τραγουδήσεις. Θα σου δώσω κι ένα τάλιρο. Άμα δεν λυνόταν η σιωπή και η ντροπή μου, ξανάλεγε: Κοίτα μη δε χορέψεις, θα με ντροπιάσεις. Άντε ένα δεκάρικο».

Εγκώμιο του Έλληνα

Ο π. Χρήστος Κυριακόπουλος, πρωτοπρεσβύτερος στον Άγιο Δημήτριο Κηφισιάς, ασχολείται συστηματικά με τη συλλογή και καταγραφή δημοτικών τραγουδιών, καθώς και τη μουσική λαογραφία. Έχει κάνει πολύχρονες σπουδές μουσικής και διευθύνει μεγάλες εκκλησιαστικές σχολές και χορωδίες βυζαντινής μουσικής. Επίσης, επί πολλά χρόνια συνεργάζεται σε θέματα παραδοσιακής μουσικής με την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση.

Γεννημένος στο Περδικονέρι Γορτυνίας και μπολιασμένος στο δημοτικό τραγούδι από αυθεντικούς καλλιτέχνες, έτρεχε χρόνια στα χωριά με ένα μαγνητοφωνάκι στο χέρι κι έγραφε παππούδες και γιαγιάδες που τραγουδούσαν. Έχει ειδικό ενδιαφέρον για τα κλέφτικα τραγούδια, επειδή εξυμνούν παλικάρια που αγωνίστηκαν μέχρι θανάτου για την ελευθερία τους.

«Ο Ελληνισμός βρίσκει στο κλέφτικο τραγούδι το ισχυρότερο μέσο για να εκφράσει τη βαθύτερη υπόστασή του ως σύνολο φυλετικό και εθνικό. Το κλέφτικο τραγούδι δεν εξυμνεί απλώς τον ηρωισμό των Ελλήνων της εποχής εκείνης, αλλά δείχνει και το πικρό παράπονο για την αδικία και τον κατατρεγμό. Δείχνει, επίσης, την αφοσίωση στην οικογένεια, την εξοικείωση με τη φύση, τη φρίκη του θανάτου, αλλά και την πίστη στη μεταθανάτια ζωή. Το κλέφτικο τραγούδι είναι το εγκώμιο της καινούριας ολοκληρωμένης μορφής του Έλληνα, που είναι ανδροπρεπής και ηρωικός, αλλά συγχρόνως σεμνός και μειλίχιος. Οι κλέφτες ενώ πραγματοποιούν κατορθώματα άφθαστης τόλμης και υπομένουν με μοναδική καρτερία φρικτά βασανιστήρια, είναι συγχρόνως μεγαλόψυχοι προς τους αντιπάλους, πονόψυχοι προς τους πάσχοντες και η συμπεριφορά τους μαρτυρά ευγένεια αισθημάτων που αγγίζει τα όρια της παιδικής αθωότητας».

Λάμπουν τα χιόνια

Το πιο δημοφιλές ίσως κλέφτικο τραγούδι στην Πελοπόννησο είναι το «Λάμπουν τα χιόνια», που υμνεί την αίγλη του Κολοκοτρώνη, τη λαμπρή του εμφάνιση, τον εντυπωσιακό οπλισμό και την υπερηφάνειά του.

Ο παπα-Χρήστος φοβάται πολύ ότι τα κλέφτικα τραγούδια θα χαθούν εξ’ αιτίας της νόθευσης και της παραχάραξής τους. «Ακούμε σε πανηγύρια υποτιθέμενα ερωτικά τραγούδια άγευστα μελωδίας και στίχου. Τα γνήσια δημοτικά τραγούδια προβάλλουν κι αυτά τον έρωτα, αλλά εύσχημα και με ευπρέπεια. Τον συνδυάζουν μάλιστα με ωραίες εικόνες από το φυτικό και ζωικό βασίλειο. Άκου ένα ερωτικό δημοτικό τραγούδι και πες μου αν σ’ αρέσει:
Κόρη Μαγουλιανίτισα τι το κουνάς το χέρι,
μαζί θα το γλεντήσουμε τούτο το καλοκαίρι,
θυμάσαι που σε φίλησα στον πλάτανο, στη βρύση
και βάλαμε για μάρτυρα τα φύλλα του πλατάνου,
τώρα τα φύλλα πέσανε και ποιος θα μαρτυρήσει,
θα μαρτυρήσει ο πλάτανος, θα μαρτυρήσει η βρύση».
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Μαζί με τον δημοτικό τραγουδιστή Παναγιώτη Αγγελόπουλο, που κατάγεται από το Ζυγοβίστι Γορτυνίας.

---