«Δεν είμαι αργυροχρυσοχόος, αλλά σκέτο αργυροχόος. Από μικρός δεν τα πήγαινα καλά με τα γράμματα, ήταν και το πολύ ξύλο που τρώγαμε από τους δασκάλους. Το 1971 κατέβηκα στην Αθήνα και μαθήτευσα επί δυόμισι χρόνια δίπλα σε έναν Γιαννιώτη τεχνίτη. Τον θυμάμαι να με συμβουλεύει: Bάλε 70% καλλιτεχνία και 30% παραγωγή. Είχε δίκιο, αν έβαζα 100% τέχνη δεν θα έβρισκα ούτε έναν αγοραστή τον χρόνο, ενώ αν έδινα  μεγαλύτερο βάρος στην παραγωγή δεν θα κρατούσα την τέχνη ζωντανή».

Μόνο πρωτότυπα έργα

Ο Αντρέας Βαρζώκας, από τα Ζαγοροχώρια, διατηρεί μαζί με τον αδελφό του ένα εργαστήριο αργυροχοΐας στα Γιάννινα. Δεν είναι ο μόνος που κάνει αυτή τη δουλειά στην πόλη, ούτε θέλει να τον ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους. Φτιάχνει και εκκλησιαστικά αντικείμενα, προσεγμένα και μοναδικά. «Αν έχεις πίστη μπορείς να κάνεις μικρά θαύματα, όχι μεγάλα. Στην πίστη βρίσκεις την αλήθεια και το νόημα να ζήσεις αυτά τα λίγα χρόνια που σου αναλογούν. Αν έκανα αντίτυπα των έργων μου θα θησαύριζα, δεν χρειάζομαι όμως τα πολλά λεφτά. Έκανα εγχείρηση καρδιάς και χάλασα λίγα χρήματα, αν είχα δισεκατομμύρια θα μου ήταν άχρηστα. Κάναμε τη ζωή μας έναν ανελέητο αγώνα χωρίς λόγο. Σκοτωνόμαστε για να αγοράσουμε περιττά αντικείμενα, αν και ξέρουμε πως μια αρρώστια θα τα κάνει όλα άχρηστα».

Η ιδέα της αργυροχοΐας μπήκε στον Αντρέα από παιδί, όταν κάποιος γνωστός από το χωριό του, τον Ανθρακίτη, του μίλησε για την τέχνη αυτή. Έβγαλε την τεχνική σχολή Γεωργίου Σταύρου και πήγε για δουλειά στην Αθήνα. «Αυτή η πόλη είναι πανεπιστήμιο. Ο τρόπος που μιλούσαν και συμπεριφέρονταν οι άνθρωποι ήταν αλλιώτικος. Εκεί σ’ αφήνουν μόνο σου, δεν σου λένε τίποτα, το κάνεις θέλεις δεν θέλεις».

Μόλις απολύθηκε από το στρατό, ο Αντρέας γύρισε στα Γιάννινα, παρ’ όλο που ήταν ερωτευμένος με την Αθήνα. Εκεί άρχισε να φτιάχνει σκαλιστά, συρματερά ή αλλιώς «φιλιγκράν», χυτά και κοσμήματα. «Τα σκαλιστά έχουν τράβηξη (πουλιούνται εύκολα), τα συρματερά πλέκονται με μαλακό ασημένιο σύρμα και φτιάχνονται δύσκολα, πρέπει να ξέρεις. Λιώνουμε το ασήμι και βάζουμε περίπου 8% χαλκό για να σκληρύνει. Ο χαλκός από μόνος του είναι μαλακός, αλλά όταν ανταμώνει με το ασήμι σκληραίνει».

Οι γυναίκες τα προτιμούν

Το ασήμι παλιά ήταν φτηνό, σήμερα πολύ ακριβό. Δεν ξεκινάει κάποιος τη δουλειά του αργυροχόου με δέκα κιλά, χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα και πολλά λεφτά. Οι αληθινοί τεχνίτες συνεχώς λιγοστεύουν και ακροβατούν ανάμεσα στις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες και τις μόδες της κάθε εποχής. Καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούν να πειραματίζονται συνέχεια, πρέπει να φτιάχνουν κι αυτό που ζητάει ο κόσμος.

Η δουλειά τους έχει σχέση με τις γυναίκες, αυτές είναι οι πελάτισσές τους. Οι αργυροχόοι παρατηρούν ποια κομμάτια τραβούν την προσοχή τους και καταλαβαίνουν αρκετά γι' αυτές. Παίζεται ένα παιχνίδι που δεν έχει να κάνει μόνο με τα λεφτά, αλλά κυρίως με τις ανθρώπινες ευαισθησίες. Οι γυναίκες δεν κατασκευάζουν τέτοια αντικείμενα, επειδή δεν έχουν την υπομονή που απαιτείται σ’ αυτή τη δουλειά. Τα λατρεύουν, όμως, και ξέρουν να εκτιμούν την καλλιτεχνική τους αξία, σε αντίθεση με τους άντρες τους, που τις ακολουθούν σε τέτοια μαγαζιά κυρίως για να πληρώσουν.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ιωάννινα, η πόλη των αργυροχρυσοχόων.

---