«Παλιότερα είχα δουλέψει μηχανικός σε μια εμπορική μπρατσέρα 150 τόνων. Τη λέγανε "Άγιος Σπυρίδων" και ανήκε στον Δημήτρη Μπινότση. Φόραγε ελληνική μηχανή μάρκας "Αξελός’" με 120 άλογα και κάναμε τη διαδρομή Ρόδος-Σύμη-Πειραιάς με οκτώ μίλια την ώρα. Ήταν αληθινό θαλασσινό σκάφος, ξύλινο, τριάντα μέτρα μακρύ».

Όλων των ειδών τα σκαριά

Ο ναυπηγός Νικόλας Μοστράτος, από τη Σύμη, περιγράφει με νοσταλγία τη θρυλική μπρατσέρα, με την οποία διέσχιζε επί δεκαετίες το Αιγαίο, κόντρα σε θεόρατα κύματα. «Άντεχε ακόμα και στα δέκα μποφόρ, όχι σαν τους σημερινούς πλαστικούς σκυλοπνίχτες, που ακόμα και στα πέντε μποφόρ κινδυνεύουν. Είχε πετύχει η προπέλα της μηχανής με τα ίσαλα του σκάφους και είχε καλό δρόμο. Άμα δεν ταιριάξουν αυτά τα πράγματα, ακόμα και με 200 άλογα μηχανή δεν γίνεται τίποτα».

Ο Νικόλας έχει φτιάξει πολλές βάρκες, ψαράδικα και καΐκια όλων των μεγεθών, χρησιμοποιώντας τριών λογιών ξύλα, πεύκο, πλάτανο και σουηδικό. «Έχω φτιάξει σκάφη από 2,5 μέχρι 17 μέτρα μακριά. Έφερναν τα ξύλα με καΐκια από τη Ρόδο και τα ξεφόρτωναν στο λιμάνι της Σύμης οι χαμάληδες. Το 1958 έφερα και την πρώτη κορδέλα κοπής ξύλων στο νησί».

Τον παλιό καιρό, τα σκάφη κατασκευάζονταν στον ταρσανά που βρισκόταν στο κέντρο του γιαλού, εκεί που σήμερα βρίσκεται η πλατεία του χωριού. Τότε έκαναν θραύση οι «σκάφες», τα πρώτα-πρώτα σκαριά που έφτιαξαν οι μαραγκοί της Σύμης. Ήταν ταχύτατα και μετέφεραν το ταχυδρομείο, το οποίο εξυπηρετούσε και τους Τούρκους.

Φημισμένο ήταν και το συμιακό ψαράδικο βαρκάκι, το λεγόμενο «τεσσάρι παρά πιθαμή», επειδή είχε μήκος 4 μέτρα παρά 20 εκατοστά. Οι ψαράδες έριχναν απ’ αυτό ένα διχτάκι 13 οργιές μακρύ, το οποίο έζωνε σαν φάκα τα ψάρια στον πυθμένα. Έριχναν από πάνω και μια άσπρη πέτρα 3-5 κιλά βαριά, η οποία έτσι όπως έπαιρνε τον κατήφορο στο νερό τάραζε τα ψάρια και τα ανάγκαζε να εγκλωβιστούν στο δίχτυ.

Η πρώτη πριονοκορδέλα

Μόλις ο Νικόλας Μοστράτος έφερε την κορδέλα κοπής ξύλων στο νησί, δεν υπήρχε το κατάλληλο ρεύμα και αναγκάστηκε να φέρει και μια πετρελαιομηχανή Μαρκότσι για να τη γυρίζει. Στη Σύμη υπήρχε ρεύμα από το 1928, αλλά ήταν συνεχές και όχι εναλλασσόμενο. Ακόμα, όμως, κι αν ταίριαζε το ρεύμα, δεν θα επαρκούσε η μικρή ισχύς του για την ενεργοβόρα κορδέλα.

Τρεις Συμιακοί είχαν στήσει στο νησί μια μικρή ηλεκτρική εταιρεία και τροφοδοτούσαν τα νοικοκυριά, το πολύ μέχρι 40 βατ το καθένα. Χρησιμοποιούσαν μια γεννήτρια με δυο μηχανές Μπόλιντερ, από 30 άλογα η κάθε μια. Πού να φτάσει, όμως, το ρεύμα για τους 36.000 ανθρώπους που κατοικούσαν τότε στον πυκνοκατοικημένο κόλπο γύρω από το λιμάνι. Σήμερα, που έχει φτάσει η ΔΕΗ στη Σύμη, δεν υπάρχει πρόβλημα επάρκειας ρεύματος, αλλά πρόβλημα περιορισμένου αριθμού καταναλωτών. Το 1958 το νησί έσφυζε από ζωή, ενώ σήμερα το κατοικούν τουλάχιστον δεκαπέντε φορές λιγότεροι άνθρωποι.

Ο συνταξιούχος, σήμερα, Νικόλας Μοστράτος, φτιάχνει μικρά καραβάκια για τα οκτώ εγγόνια του, ένα για το καθένα. Δεν πρόκειται για φθηνές απομιμήσεις, αλλά για πραγματικά σκαφάκια, που σε τίποτα δεν διαφέρουν από τα μεγάλα. Μόλις τελειώνει την αρματωσιά, τη βάφει με λίγο λινέλαιο και ελάχιστο νεφτάκι και στο τέλος βάζει τα άλμπουρα και τα πανιά.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

---