«Όταν βγαίνω για ψάρεμα δίπλα μου ψαρεύουν και οι πελεκάνοι. Κάποτε άκουσα φασαρία και σηκώνοντας το κεφάλι μου τι βλέπω; Ένας πελεκάνος προσπαθεί να καταπιεί ένα ψάρι, αλλά δεν χωράει στο στόμα του και έχει μείνει το μισό απέξω. Κοιτώντας την ουρά που εξέχει να είναι μια πιθαμή φαρδιά, λέω μέσα μου ότι αυτό είναι μεγάλο ψάρι. Αφήνω τη βάρκα και πηδάω στο νερό, τσαλαβουτάω στις λάσπες, πιάνω το πουλί και του αρπάζω το ψάρι από το στόμα. Του έπεφτε πολύ του πελεκάνου, ήταν παραπάνω από τις δυνατότητές του και δεν μπορούσε να το καταπιεί, ενώ εγώ είχα τόσες ανάγκες. Μετά από λίγη ώρα πούλησα το ψάρι στο χωριό και πήρα 3.500 δραχμές. Ήταν καλά λεφτά για εκείνη την εποχή».

Μοναδικός αφηγητής

Ο Γιάννης Σαββίδης βρέθηκε κάποτε σε ανταγωνισμό με ένα άγριο πουλί και από τότε κάνει ότι μπορεί για να ανταποδώσει το χρέος. Κατάγεται από τον Βαθύλακο Κοζάνης, αλλά ζει από το 1985 στην περιοχή της λίμνης Κερκίνης. Ανάμεσα στα διάφορα επαγγέλματα που κάνει για να ζήσει είναι κι αυτό του ξεναγού βαρκάρη. Οι λάτρεις της Κερκίνης τον θυμούνται επί δεκαετίες να στέκεται όρθιος στη βάρκα, ποτέ καθιστός, και να περιγράφει με μοναδικό τρόπο τα θαύματα της φύσης που συντελούνται στα νερά της λίμνης.

Ο Γιάννης συζεί με τα πουλιά και τα αναγνωρίζει ως ισότιμους συγκατοίκους και συνεταίρους του. Τρώει από το ίδιο πιάτο μ’ αυτά και δεν κρατάει για τον εαυτό του μεγαλύτερο μερίδιο. Τα πουλιά ποζάρουν για να τα θαυμάζουν οι επισκέπτες της λίμνης κι αυτός συμπληρώνει το εισόδημά του με τις εκπληκτικές φυσιολατρικές ξεναγήσεις του.

Για όλα τα ζωντανά και τα φυτά έχει ένα καλό λόγο να πει, ακόμα και για τις βδέλλες, που τους πλέκει το εγκώμιο επειδή καθαρίζουν τα νερά από τη γλίτσα. «Οι βδέλλες μοιάζουν σκληρά ζώα, αλλά είναι ευαίσθητα και δεν αντέχουν στα βρώμικα νερά. Πηγαίνω τακτικά στα νούφαρα και παρατηρώ τα σαλιγκάρια και τις βδέλλες, όσο υπάρχουν ακόμα εκεί η λίμνη είναι καθαρή».

Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι βρώμικη η λίμνη, αφού πάνω από δέκα φορές τον χρόνο αλλάζει τα νερά της. Από τη μια μεριά φεύγουν νερά για αρδεύσεις και από την άλλη πέφτει μέσα ο Στρυμόνας ποταμός και οι χείμαρροι από τα γύρω βουνά. Δεν έχει χωράφια με λιπάσματα στις γύρω απόκρημνες πλαγιές, που μπορεί να καταλήξουν στη λίμνη. Οι καπνοκαλλιέργειες παλιότερα ίσως δημιουργούσαν πρόβλημα, αλλά τώρα κόπηκαν οι επιδοτήσεις και δεν βάζουν καπνά οι αγρότες.

Ταΐζει τα πουλιά

Μέχρι το 1982 μεγάλα τμήματα της επιφάνειας της Κερκίνης ήταν στρωμένα από νούφαρα. Από τα 5-7.000 στρέμματα νούφαρων, που υπήρχαν τότε, σήμερα έχουν μείνει μόνο ελάχιστα μετρημένα στα δάχτυλα. Στο χωριό Μανδράκι, μέσα στο λιμανάκι, υπάρχουν ακόμα αρκετά. Για να δεις τα λουλούδια τους πρέπει να πας πρωινές ώρες, γιατί το απόγευμα κλείνουν. Ένα λουλούδι κρατάει μήνες στη λίμνη, αλλά αν το κόψεις δεν αντέχει καθόλου.

Κοιτώντας κάτω από την επιφάνεια του νερού βλέπεις τα κλωναράκια των νούφαρων σαν καλαμάκια, που ξεκινούν από την επιφάνεια και φτάνουν στον πυθμένα, σε βάθος μέχρι και πέντε μέτρων. «Πάνω τους τα καλαμάκια έχουν πληγές από άσπρα σαλιγκάρια, που πέφτουν κι αυτά να φάνε. Από τη μια μεριά καταστρέφουν τα νούφαρα, αλλά από την άλλη τα σαλιγκάρια τρώνε το πλαγκτόν και τη γλίτσα. Αν έχεις ενυδρείο και έρθεις και πάρεις από την Κερκίνη σαλιγκάρια και τα ρίξεις μέσα, θα στο καθαρίσουν τελείως».

Ο Γιάννης στενοχωριέται όταν βλέπει πουλιά να πεινούν. «Έχω δει πολλές φορές μωρά των πελαργών να μαζεύονται κατά δεκάδες στο λιμανάκι και να γυρεύουν φαΐ. Τα ταΐζω με προσοχή, γιατί καθώς πεινάνε μου δαγκάνουν άθελά τους τα δάχτυλα». Πολλοί κάτοικοι της περιοχής έχουν δει τον Γιάννη να αγοράζει ψάρια με δικά του λεφτά και να ταΐζει πουλιά.

Όταν κάποιο πουλί έχει πρόβλημα, τον ειδοποιούν από τα χωριά για να το περιποιηθεί. Αν δεν μπορεί να βοηθήσει ο ίδιος, ειδοποιεί το παρατηρητήριο της Κερκίνης και στέλνουν το πουλί για θεραπεία σε ειδικά ορνιθολογικά κέντρα στη Θεσσαλονίκη ή την Αίγινα. Όταν οι ειδικοί γιατρεύουν τα πουλιά, τα ξαναφέρνουν πίσω στη λίμνη και τα αφήνουν ελεύθερα. Η ημέρα της απελευθέρωσης ανακοινώνεται από νωρίτερα και είναι αληθινή γιορτή για όλους, ειδικά τα παιδιά.

Δεν κράτησε ποτέ όπλο

Παλιά γινόταν πόλεμος γύρω από την Κερκίνη με τις καραμπίνες των κυνηγών. Όπου κι να κυκλοφορούσες έβλεπες άδεια φυσίγγια. Τώρα το φαινόμενο έχει περιοριστεί, επειδή απαγορεύεται το κυνήγι χίλια μέτρα μακριά από τη λίμνη και επιτηρείται ο χώρος από τις αρχές και πολλούς ευαισθητοποιημένους κατοίκους. Όταν ακούνε το παραμικρό μπαμ ειδοποιούν αμέσως τις αρχές και τρέχουν οι αστυνομικοί με τα τζιπ να πιάσουν τους παράνομους κυνηγούς. Ακόμα και σήμερα, όμως, βρίσκουν οι κάτοικοι πολλά χτυπημένα πουλιά γύρω από τη λίμνη.

«Ξέρεις τι θα πει ζωντανά που δεν τρώγονται να είναι χτυπημένα; Αυτοί που τα πυροβολούν είναι κατώτεροι άνθρωποι. Για να βρίσκουμε τόσα πολλά τραυματισμένα πουλιά, φαντάσου πόσες πολλές χιλιάδες είναι τα σκοτωμένα. Το μεγαλύτερο κακό το κάνουν οι συνταξιούχοι με τις καραμπίνες, που έχουν σκυλιάσει στο σπίτι κι έρχονται εδώ για να βαρέσουν ότι πετάει. Εγώ δεν κράτησα ποτέ όπλο στη ζωή μου. Όταν ήρθα στην περιοχή μπορούσα να πάρω ένα όπλο, αλλά δεν με άρεσε αυτό το πράγμα».

Έγκλημα η παράνομη αλιεία

Υπάρχουν και περιστατικά παράνομης αλιείας στη λίμνη. Όταν πέφτουν τα νερά τα ψάρια πάνε προς το φράγμα, εκεί που το βάθος είναι μεγαλύτερο. Πάνε όμως από πίσω και μερικοί ασυνείδητοι, που πιάνουν τα μικρά ψαράκια. Αν τα άφηναν να χρονίσουν θα έφταναν ένα κιλό το κάθε ψάρι και θα το πουλούσαν ακριβότερα. Οι παράνομοι ψαράδες, όμως, προτιμούν να πιάσουν πολλά μικρά ψάρια, έστω κι αν τα πουλήσουν πολύ φθηνότερα, αδιαφορώντας για τη ζημιά που προκαλούν στη μελλοντική αλιεία.

«Είναι μεγάλη αμαρτία τα λαθρόψαρα. Βλέπω κάτι μάγκες που πάνε με τα πασκί, όπως λένε κάτι στεφάνια με μακρύ χερούλι, και παραμονεύουν εκεί που πάει το ψάρι να γεννήσει ή να αφήσει τον γόνο. Κραπ τα καπακώνουν και τα σέρνουν έξω. Τις προάλλες πιάσανε έναν παράνομο ψαρά, που είχε 800 κιλά μάνες χύμα στην καρότσα του αγροτικού αυτοκινήτου του».

Εξ’ αιτίας της παράνομης αλιείας και των αχόρταγων στην κυριολεξία κορμοράνων, έχουν απομείνει στην Κερκίνη το πολύ καμιά πενηνταριά ψαράδες.Οι ντόπιοι λατρεύουν ειδικά τους γουλιανούς και τα γριβάδια, ενώ δεν προτιμούν καθόλου τα θαλασσινά ψάρια. «Πάμε εκεί στις θάλασσες που κάνουν κάτι γιορτές σαρδέλας και καθόμαστε μακριά, ποτέ στις ψαροταβέρνες. Το ίδιο τα μωρά και τα εγγόνια μας, δεν τρώνε καθόλου τα θαλασσινά ψάρια».

Δεν είναι μόνος

Οι ξεναγήσεις του Γιάννη κρατούν δύο τουλάχιστον ώρες και μοιάζουν με μυσταγωγία. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, αυτός ο άνθρωπος επιτελεί υψηλό λειτούργημα και διαφημίζει τον τόπο του περισσότερο από όλα τα τουριστικά φυλλάδια μαζί. Δεν είναι μόνος του, αλλά υπάρχουν και άλλοι σπουδαίοι φυσιολάτρες στα χωριά της Κερκίνης.

Λένε πως υπάρχουν περιπτώσεις παράνομων ψαράδων και κυνηγών που «λύγισαν» και άλλαξαν στρατόπεδο κάτω από την πίεση των παιδιών τους. Η νέα γενιά της περιοχής έχει μάθει από τα σχολεία να αγαπάει το περιβάλλον και αντιδρά μόλις βλέπει ζώα και πουλιά να υποφέρουν.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Η παραμικρή διαταραχή στην επιφάνεια της λίμνης δημιουργεί εικαστικούς κυματισμούς.

---