«Αν δεν είχαμε τα σωματεία θα είχαμε πεθάνει. Η δική μας δουλειά δεν έχει σχέση με τους δημόσιους υπάλληλους. Κάτι σωματεία σαν την ΑΔΕΔΥ δεν τα λογαριάζουμε εμείς, αυτά είναι κινήματα του καναπέ, που έβαλαν τα κόμματα μέσα στον συνδικαλισμό για να καταστρέψουν τον αγώνα του αληθινού εργάτη».

Αβέβαιο μεροκάματο

Την ημέρα που συναντήσαμε στο Πέραμα τον Βασίλη Μπίνο, πρόεδρο του σωματείου ναυπηγοξυλουργών Αττικής και Nήσων, ήταν απογοητευμένος, γιατί δεν είχε βρει μεροκάματο, παρόλο που είχε ξεκινήσει το ψάξιμο από νωρίς το πρωί. Δέκα χιλιάδες άτομα αναζητούν κάθε μέρα εργασία στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος, αλλά λιγότεροι από 3.000 βρίσκουν κάπου να απασχοληθούν.

Κάθε πρωί οι εργάτες περιπλανούνται στη Ζώνη μήπως δουν κανένα βαπόρι να μπαίνει στο λιμάνι και αναπτερωθεί το ηθικό τους. Όταν δεν έρχεται αρχίζουν τις γκρίνιες μεταξύ τους και γυρνάνε απογοητευμένοι και άπραγοι στο σπίτι τους. Μερικοί απ’ αυτούς περνούν από κανένα καφενείο για καφέ, άλλοι το αποφεύγουν ακόμα κι αυτό γιατί μετράνε μέχρι και το τελευταίο ευρώ. Δεν είναι λίγες οι φορές που βγαίνουν και έξω από το Πέραμα, μήπως κάνουν καμιά τυχάρπαστη δουλειά σε άλλη συνοικία, αλλά κι εκεί έχουν σφίξει πάρα πολύ τα πράγματα.

Δεν νοιάζονται οι εργάτες τόσο για τον εαυτό τους, όσο να μη στερήσουν τα βασικά από τα παιδιά τους. Μετά την εξασφάλιση των βασικών αναγκών επιβίωσης, η μεγαλύτερη αγωνία τους αφορά στη μόρφωση των παιδιών τους. Το ξέρουν ότι οι σπουδές δεν αποτελούν πανάκεια για τη ζωή του ανθρώπου, αλλά οι σπουδαγμένοι άνθρωποι έχουν περισσότερες ευκαιρίες να βρουν δουλειά που θα τους υποβάλλει σε λιγότερες ταπεινώσεις.

Επικίνδυνη δουλειά

Οι εργασίες σε γκαζάδικα και φορτηγά πλοία κρύβουν κινδύνους, εξ αιτίας των οποίων έχουν χαθεί πολλοί εργαζόμενοι. Μετά από κάθε ατύχημα ξεσπάει οργή και απεργία, αλλά αυτό δυστυχώς δεν φέρνει πίσω τους χαμένους εργάτες. Σύμφωνα με τον Βασίλη Μπίνο: «Οι κανόνες ασφάλειας φτιάχνονται για να μην είναι κανένας υπεύθυνος. Οι τεχνικοί ασφάλειας είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, που σε πολλές περιπτώσεις έχουν να ελέγξουν σαράντα καράβια ταυτόχρονα, πού να τα προλάβουν όλα; Μπορούν οι εργαζόμενοι να φυλάνε μόνοι τους μήπως δεν τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας; Να παραστήσουν την αστυνομία, το λιμενικό και το κράτος; Είναι μπάχαλο η κατάσταση σου λέω, σαν να παίζεις τη ζωή σου στα ζάρια».

Δεν είναι μόνο η έκρηξη που στέλνει μία κι έξω τους εργάτες, είναι ο καρκίνος που προκαλούν τα άκαυστα υλικά, όπως ο αμίαντος, υαλοβάμβακας, σιδηροπυρίτης, γαλβάνι και πολλά άλλα. «Μπορεί οι επιστήμονες να λένε ότι έχουν ανακαλύψει ακίνδυνα υλικά, αλλά κι αυτά μετά από μερικά χρόνια θα αποδειχτούν επικίνδυνα. Αν αρρωστήσουμε στη δουλειά και αχρηστευτούμε δεν θα πάρουμε αποδοχές, γιατί με τα 100 μεροκάματα που κάνουμε το πολύ κάθε χρόνο δεν δικαιούμαστε αποζημίωση. Μόνο δωρεάν περίθαλψη θα έχουμε, αλλά χρήματα μηδέν».

Τα εργατικά σωματεία στη ζώνη Περάματος, μετά από σκληρούς και πολύχρονους αγώνες έχουν κατακτήσει καλά μεροκάματα που φτάνουν τα 110 μικτά και 85,5 ευρώ στο χέρι για 7ωρη εργασία, ενώ για υπερωριακή εργασία 3 επιπλέον ωρών εισπράττουν επιπλέον 100 ευρώ μικτά. Τα παραπάνω ποσά αφορούν στη ζώνη Περάματος και όχι στην Ελευσίνα και το Σκαραμαγκά, όπου οι αμοιβές είναι χαμηλότερες.

Οι τεχνίτες των ναυπηγείων παράγουν τέχνη και κέρδος στους εργοδότες τους, ζητώντας τους ως αντάλλαγμα τη σταθερότητα της εργασίας τους. Παράλληλα, είναι έντιμοι και συνεπείς, χωρίς να κάνουν μισές δουλειές. Έχουν όμως αποκτήσει ευπαθή ψυχολογία, επειδή μια μέρα δουλεύουν και πολλές κάθονται. Είναι υπερήφανοι για την προλεταριακή τους συνείδηση και πιστεύουν ότι επιτελούν σπουδαίο ιστορικό ρόλο. Αν δεν οπλίζονταν ιδεολογικά δεν θα εύρισκαν τη δύναμη και την καρτερικότητα να βοηθήσουν τον εαυτό τους και τους ομοίους τους, που έχουν ανάγκη. Αργά ή γρήγορα θα τους κατάπινε η διαφθορά, το αλκοόλ, τα χαρτιά και διάφορες άλλες καταχρήσεις.

Πλήττονται και οι εργολάβοι

Στη ζώνη Περάματος δραστηριοποιούνται και αρκετοί εργολάβοι, όχι απαραίτητα πάμπλουτοι και ανάλγητοι στα προβλήματα των εργατών. Ο Παναγιώτης Καλκανδής, που δουλεύει από 14 χρονών στο λιμάνι και κατόρθωσε με κόπο και ρίσκο να αναλαμβάνει επισκευές σκαφών, λέει: «Όταν ήμουν νεαρός σ’ αυτή τη δουλειά δεν χωράγανε τα καράβια που έρχονταν στο Πέραμα για επισκευή, ενώ σήμερα μπαίνουν ελάχιστα κι αυτά μόνο για μικρά μερεμέτια».

Στην ερώτηση ποια είναι η αιτία γι’ αυτό το φαινόμενο, απαντά: «Είναι το πιο ακριβό λιμάνι της ανατολικής Μεσογείου και γι' αυτό κατάντησε σε μαρασμό. Τα σωματεία που έχουν πάρει τα ηνία, μερικές φορές ενεργούν σαν να θέλουν να κλείσει η Ζώνη και να σταματήσουν οριστικά οι εργασίες σ’ αυτή. Άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η απερίγραπτη γραφειοκρατία. Σκέψου ότι χρειάζομαι 11 χαρτιά για να κάνω μια απλή επισκευή, έλεος πια».

Στο ερώτημα γιατί γίνονται συχνά εργατικά ατυχήματα, ο εργολάβος απαντάει: «Για να δουλέψει μια τσιμπίδα ηλεκτροσυγκόλλησης σε αμπάρι πρέπει να έχουν αφαιρεθεί τα εύφλεκτα αέρια. Γι' αυτό έρχεται τακτικά χημικός ναυτιλίας, που βγάζει πιστοποιητικά gas free και γράφει παρατηρήσεις σε ειδικό βιβλίο. Είναι υποχρεωμένοι οι πλοίαρχοι και τα συνεργεία να ακολουθούν πιστά τις εντολές του. Εδώ, όμως, καταστρατηγούνται οι κανόνες και δεν τηρούνται τα αυστηρότατα πρωτόκολλα, όπως συμβαίνει στις εξελιγμένες χώρες».

Ο Παναγιώτης Καλκανδής συνεχίζει να περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα τις συνθήκες στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος: «Ουσιαστικά στο Πέραμα δεν υπάρχει οργανωμένος χώρος για ναυπηγικές εργασίες, αλλά κάτι το τριτοκοσμικά γενικό και αόριστο. Μέσα σ’ αυτό το χάος οφείλουν οι εργαζόμενοι να προσέχουν τον εαυτό τους, επειδή κουράζονται πολύ τα σώματα και τα μυαλά σε τέτοιες συνθήκες εργασίας. Δουλεύουν στον αέρα οι άνθρωποι ανάμεσα σε κοφτερές λαμαρίνες, άμα πέσουνε πάνε περίπατο. Κανείς δεν τους κάνει σεμινάρια υγιεινής και ασφάλειας, για την ακρίβεια κάτι ελάχιστο κάνουν, μόνο μια ώρα το μήνα. Εγώ ως εργολάβος δεν είμαι στο απυρόβλητο. Αντίθετα, αν χαθεί ένας εργάτης σε ώρα δουλειάς καταστρέφομαι».

Υπάρχουν και αντιρρήσεις

Στην κατοχή οι Γερμανοί ζητούσαν ειδικό πάσο και ανέκριναν τους εργάτες πριν τους αφήσουν να δουλέψουν στα ναυπηγεία. Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις απαιτούσαν πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, λες και στα σκουριασμένα αμπάρια οι εργάτες θα υπέκλεπταν κρατικά μυστικά και θα τα έδιναν στους …Ρώσους. Το 1981 καταργήθηκαν όλα τα πιστοποιητικά και αντικαταστάθηκαν από την ταυτότητα του εργατικού σωματείου. Χωρίς αυτή δεν έχει δουλειά.

Δεν μπορούν πια οι εργοδότες να στριμώχνουν μεμονωμένους εργάτες που βρίσκονται σε ανάγκη και να υπονομεύουν τις απολαβές και τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Όμως, παράλληλα καταργήθηκε το δικαίωμα στη δουλειά για τους εργάτες που δεν επιθυμούν να γραφτούν σε κάποιο σωματείο για ιδεολογικούς ή άλλους λόγους. Μερικοί διαμαρτύρονται ότι τα σωματεία μοιάζουν με εκκλησίες που παρέχουν συσσίτιο μόνο σε όσους παρακολουθούν τη λειτουργία, ενώ τους άλλους τους αφήνουν νηστικούς.

Δεν χρειάζεται μεγάλος κόπος για να καταλάβει κάποιος ότι η ζώνη του Περάματος είναι ένας χώρος που υπολειτουργεί και πληγώνει εργάτες και εργοδότες. Οι πρώτοι ψάχνουν απεγνωσμένα δουλειά, αλλά συνάμα προτιμούν να πεινάσουν παρά να θιγούν τα δικαιώματα και οι κατακτήσεις τους. Οι δεύτεροι αναλαμβάνουν μόνο φτηνά μερεμέτια για να αποφύγουν την άγρια γραφειοκρατία και τις προστριβές με τα εργατικά σωματεία. Η ζώνη είναι στην κυριολεξία παρατημένη στην τύχη της και μοιάζει με χωματερή απελπισμένων ανθρώπων και σκουριασμένων μετάλλων.

Οι μοναδικοί που δεν εμφανίζονται στο κάδρο του Περάματος είναι οι πλοιοκτήτες, οι οποίοι συνεχίζουν να αναθέτουν τα μεγάλα έργα στα φτηνότερα ναυπηγεία της Άπω Ανατολής. Ούτε ένα διαλυτήριο δεν φτιάχνουν και προτιμούν τον παραλογισμό να δίνουν τα παλιά πλοία στην Ασία για λιώσιμο και μετά να ξαναγοράζουν τα δικά τους μέταλλα σαν καινούργια λαμαρίνα. Κάπως έτσι, το καλύτερο από άποψη θέσης λιμάνι της Μεσογείου βλέπει τα βαπόρια να περνούν από μακριά και να μην σταματούν για επισκευές.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Δουλεύουν και πολλοί αλλοδαποί στη Ζώνη.

Δεν λείπουν καθόλου οι εικόνες εγκατάλειψης και παρακμής στη Ζώνη.

Χιλιάδες κάθε μέρα δεν βρίσκουν μεροκάματο και σκοτώνουν την ώρα τους στα καφενεία.

---