Φτάσαμε στην Παναγία των Βλαχερνών το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πριν αρχίσει η αναστάσιμη λειτουργία και το μάτι μας έπεσε αμέσως στη μαρμάρινη πλάκα που έχει χαραγμένο επάνω της τον Ακάθιστο Ύμνο.

Η καμπάνα δεν χτύπησε

Οι πιστοί ήταν όλοι κι όλοι 40-50 άνθρωποι και μόλις που καταλάμβαναν τα διαθέσιμα καθίσματα. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, όταν ανθούσε το ελληνικό στοιχείο της Πόλης, ο ναός δεν χωρούσε τα πλήθη του κόσμου, που το βράδυ της Ανάστασης γέμιζαν τους κήπους της Μονής και τους γύρω  δρόμους.
Λίγα λεπτά πριν τις 12 οι ιερείς και οι πιστοί βγήκαν για λίγο έξω στον περίβολο του ναού για να ψάλλουν με σιγανή φωνή το Χριστός Ανέστη και βιαστικά ξαναμπήκαν μέσα. Ούτε καν η καμπάνα δεν χτύπησε την ώρα του Χριστός Ανέστη για να μην διαταραχθεί η ανάπαυση των γειτόνων. Για τις τουρκικές οικογένειες των γύρω σπιτιών εκείνο το βράδυ δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα κοινό Σαββατόβραδο, για τους ελάχιστους όμως Ρωμιούς μέσα στην εκκλησία ήταν η πιο σπουδαία στιγμή του χρόνου.

Οι πιστοί είχαν πάρει μαζί τους στην Ανάσταση και τα παιδιά τους, που τρέχανε πέρα δώθε μέσα στην εκκλησία κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Οι ελληνικές παιδικές φωνούλες στις εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης είναι η πιο ευχάριστη φασαρία που μπορεί να ακούσει κανείς. Μακάρι να υπάρχουν ελληνόπουλα στην Πόλη, κι ας ποδοβολούν στις εκκλησίες. Τα παιδιά αυτά θα δώσουν παράταση στην παρουσία του ελληνισμού που απειλείται με αφανισμό.

Ανάσταση στη Μονή Βλαχερνών έκαναν μαζί με τους Έλληνες και αρκετοί συνορθόδοξοι Αντιοχείς, που έχουν καταγραφεί στην Τουρκία μαζί με τους Ρουμ ορθοδόξους και έχουν βρει καταφύγιο στην αγκαλιά της ελληνικής κοινότητας. Τα παιδιά τους πάνε στα ελληνικά σχολεία της Πόλης και έχουν αφομοιώσει τον ελληνικό χαρακτήρα και τρόπο ζωής.

Ορνιθόσουπα και ψάρια ψητά

Μετά το τέλος της αναστάσιμης λειτουργίας μας περιτριγύρισαν αρκετοί Ρωμιοί και πιάσαμε κουβέντα. Τους ρωτήσαμε αν έχουν τα ίδια πασχαλινά έθιμα με την Ελλάδα ή υπάρχουν διαφορές. Μας απάντησαν ότι την Κυριακή του Πάσχα δεν συνηθίζουν το ψητό αρνί στη σούβλα όπως στην Ελλάδα. Ψήνουν όμως αρνί μπούτι στο ταψί ή ψάρια στη σχάρα, αυτό είναι το έθιμό τους. Το βράδυ μετά την Ανάσταση δεν τρώνε μαγειρίτσα, αλλά ορνιθόσουπα. Επίσης, βάφουν αυγά και ψήνουν τσουρέκια για να μοσχοβολήσουν τα σπίτια τους. Παλιά, πριν μαραζώσει η ελληνική κοινότητα, μοσχοβολούσαν χωριά ολόκληρα. Ζύμωνε η μητέρα στη σκάφη και τα παιδιά στέκονταν από πάνω και περίμεναν να φουσκώσει το ζυμάρι.

Ένας Ρωμιός, που καταγόταν από το Μεγάλο Ρεύμα στις ακτές του Βοσπόρου, μας πρότεινε κάποια άλλη χρονιά να κάνουμε Ανάσταση στο χωριό του. Στην ερώτηση αν έχουν απομείνει καθόλου Έλληνες στο Μεγάλο Ρεύμα σήμερα, μας απάντησε: "Παλιά ήμασταν 6.000 Ρωμιοί, σήμερα μόνο 60. Μέχρι το 1992 περιφέραμε τον Επιτάφιο έξω από την εκκλησία, σήμερα πάει κόπηκε κι αυτό".
Στην ερώτησή μας ποια είναι πιο δύσκολη νηστεία, της σαρακοστής των χριστιανών ή του ραμαζανιού των μουσουλμάνων, ένας Ρωμιός απάντησε: "Είναι και τα δύο πολύ δύσκολα. Πάντως, στην περίοδο του Ραμαζανιού που οι μουσουλμάνοι νηστεύουν, εμείς δεν τρώμε δημοσίως λαχταριστά φαγητά. Ζούμε όλη τη ζωή μας μαζί τους κι έχουμε αποκτήσει ανάλογη κουλτούρα. Οφείλουμε να δείχνουμε σεβασμό".

Η εισβολή των Γιουνάν

Φεύγοντας από τη Μονή Βλαχερνών και βαδίζοντας στα σκοτεινά δρομάκια του Φατίχ, της πιο ισλαμιστικής γειτονιάς της Κωνσταντινούπολης, νοιώθαμε σχετική ανασφάλεια. Λίγο παρακάτω, οι αστυνομικοί ενός περιπολικού της Αστυνομίας που στεκόταν στην άκρη του δρόμου με αναμμένο τον προβολέα στην οροφή, μας χαιρέτησαν ευγενικά και μας ευχήθηκαν καλή διαμονή στην …Ιστανμπούλ. Πιθανότατα βρίσκονταν εκεί για να προστατεύουν το μοναστήρι.
Βγαίνοντας στην παραλιακή λεωφόρο του Κερατίου κόλπου για να βρούμε ταξί συναντήσαμε ένα τεράστιο κυκλοφοριακό μποτιλιάρισμα. «Είναι χιλιάδες οι Γιουνάν (Έλληνες) που πήγαν σήμερα το βράδυ στο Πατριαρχείο λίγα χιλιόμετρα παρακάτω και έχει κλείσει ο δρόμος από τα πούλμαν. Δεν μας ενοχλεί όμως καθόλου, μόνο μια φορά τον χρόνο συμβαίνει αυτή η αναστάτωση, εξάλλου αφήνουν και το συνάλλαγμά τους στην Πόλη», μας είπε ο ταξιτζής.

Στο ύψος του Οικουμενικού Πατριαρχείου πλήθη Ελλήνων είχαν ξεχυθεί δίπλα στις ακτές του Κεράτιου κόλπου με τις αναμμένες λαμπάδες στα χέρια. Αναζητούσαν ταξί ή έψαχναν για το πούλμαν της επιστροφής τους στο ξενοδοχείο. Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Ιωάννινα, Αθήνα, Καλαμάτα, Ηράκλειο, έγραφαν μερικές από τις πινακίδες των αμέτρητων ελληνικών πούλμαν.

Φτάνοντας σχεδόν το ξημέρωμα της Κυριακής του Πάσχα στο ξενοδοχείο ακούσαμε τη διαπεραστική και επιβλητική φωνή του ιμάμη από ένα γειτονικό τζαμί να καλεί τους πιστούς μουσουλμάνους για την πρωινή προσευχή. Για τους Τούρκους ξημέρωνε μια συνηθισμένη Κυριακή και το Πάσχα δεν σήμαινε κάτι ιδιαίτερο.

Ιερό προσκύνημα

Η Μονή Βλαχερνών βρίσκεται δίπλα στο παλάτι των βυζαντινών αυτοκρατόρων στον μυχό του Κεράτιου κόλπου. Επί Βυζαντίου αποτελούσε το πιο φημισμένο ιερό της Παναγίας, επειδή εκεί ψάλθηκε για πρώτη φορά το έτος 626 ο Ακάθιστος Ύμνος. Ήταν αμέσως μετά τη λύση της πολιορκίας από τους Αβάρους, η οποία αποδόθηκε στη λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας στα τείχη της Πόλης από τον τότε Πατριάρχη Σέργιο.

Στον ίδιο ναό έγινε επίσης η εορτή της Ορθοδοξίας μετά τη λήξη της εικονομαχίας το έτος 843. Στον χώρο της Μονής χτίστηκε και το παρεκκλήσι της Αγίας Σορού για να δεχθεί το ωμοφόριο και την εσθήτα της Παναγίας, που μεταφέρθηκαν από την Παλαιστίνη στην Κωνσταντινούπολη το 473.

Ήταν τόσο σπουδαίο μοναστήρι στα βυζαντινά χρόνια, που μόνο στον ναό του υπηρετούσαν 74 άτομα: 12 πρεσβύτεροι, 18 διάκονοι, 6 διακόνισσες, 8 υποδιάκονοι, 20 αναγνώστες, 4 ψάλτες και 6 θυρωροί.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ο ψάλτης έψελνε υπέροχα.

Η εξωτερική είσοδος της Μονής.

Ο εσωτερικός κήπος της Μονής.

Ο προνάρθηκας της Μονής.

Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι σκαλισμένος σε μαρμάρινη πλάκα.

Ο τρούλος της Μονής με τον Παντοκράτορα.

Συχνά επισκέπτονται τη Μονή και μουσουλμάνοι, οι οποίοι δείχνουν ενδιαφέρον και σεβασμό στον χώρο.

---