«Νεαρός δούλεψα σε παραδοσιακό εργαστήριο ξυλογλυπτικής στο Παγκράτι της Αθήνας με καλό μισθό 20.000 δραχμές την βδομάδα, αλλά δεν κάθισα πάνω από έναν χρόνο, επειδή δεν δίνανε πολλή σημασία στις λεπτομέρειες. Έπιασα δουλειά σε ένα άλλο εργαστήριο στο Μετς με 6.000 τη βδομάδα, όπου δεν τους ξέφευγε η απρόσεκτη δουλειά. Προτίμησα να βγάζω λιγότερα και να μαθαίνω περισσότερα. Τα σημερινά παιδιά φτιάχνουν κάτι και θέλουνε να τα κονομήσουν αμέσως, δεν κοιτάνε να κλέψουν από την εμπειρία των άλλων».

Της σχολής Βαλτεσινίκου

Ο ξυλογλύπτης Παναγιώτης Καπετάνιος γεννήθηκε στο Βαλτεσινίκο της Γορτυνίας και έχει εργαστήριο στην Τρίπολη. Η πιο αγαπημένη του δουλειά είναι να φτιάχνει τέμπλα, στασίδια, προσκυνητάρια, κασέλες, πόρτες και άλλα εξαρτήματα εκκλησιών. Τέλειωσε τη φημισμένη σχολή ξυλογλυπτικής του Βαλτεσινίκου, η οποία λειτούργησε εκεί από το 1976 έως το 1984, υπό την ευθύνη του αείμνηστου Ηπειρώτη τεχνίτη Αχιλλέα Καραβασίλη. 

Αυτός ο σπουδαίος και ανεπανάληπτος δάσκαλος βρίσκεται μέσα στις καρδιές των μαθητών του, που διαπρέπουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όχι μόνο για την αγάπη στην ξυλογλυπτική που τους μετέδωσε, αλλά και επειδή πέθανε μόλις 34 χρονών και δεν πρόλαβαν να τον χορτάσουν. «Έλα στη σχολή Παναγιώτη, με πλησίασε και μου είπε ο Καραβασίλης. Μα δεν έχω σχέση με τα ξύλα δάσκαλε, του απάντησα. Δεν πειράζει, έλα και θα μάθεις. Κάπως έτσι ξεκίνησα τις σπουδές μου το 1980 και από τότε παίρνω ένα ξύλο και του δίνω ζωή. Το παλεύω μέχρι να βγει κάτι καλό, δεν το παρατάω εύκολα. Προσθέτω προσωπική δουλειά ακόμα κι αν δεν πληρώνομαι γι’ αυτό, με νοιάζει πιο πολύ η ποιότητα από το κέρδος».

Μετά την πρόωρη απώλεια του δάσκαλου η σχολή του Βελτεσινίκου μεταφέρθηκε στο Λεβίδι Αρκαδίας, όπου λειτούργησε λίγα ακόμα χρόνια   μέχρι να κλείσει οριστικά. Δεκάδες σπουδαστές της από την Αρκαδία, αλλά και άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως τη Λακωνία, Αιτωλοακαρνανία, Επτάνησα και Μακεδονία, έχουν δεθεί μέσω της τέχνης τους και επικοινωνούν μέχρι σήμερα.

Σε εποχές που κυριαρχεί το πλαστικό και η κακογουστιά, αυτή η ομάδα των ξυλογλυπτών του Βαλτεσινίκου βγάζει έντιμα το ψωμί της με το σκαρπέλο και παράλληλα δίνει πινελιές ομορφιάς στη ζωή των συνανθρώπων της.

Δεν χαράζει το όνομά του

Οι ξυλογλύπτες αποκτούν τη δική τους φήμη ανάμεσα στους ανθρώπους της εκκλησίας. Χτυπάει στο μάτι ενός ηγούμενου κάποιο ξυλόγλυπτο σε ένα μοναστήρι ή εκκλησία και παραγγέλνει ένα κομμάτι και για το δικό του. Έτσι και ο π. Φιλόθεος, ηγούμενος της Μονής Καρακάλου, παρήγγειλε ένα προσκυνητάρι σαν κι αυτό που είχε φτιάξει ο Παναγιώτης στη Μονή Μπούρας Μεγαλόπολης. Άλλα καλά έργα του Παναγιώτη Καπετάνιου είναι το παγκάρι του Προφήτη Ηλία στην Τρίπολη με τις κουρμπαριστές (στρογγυλεμένες) γωνιές και η πόρτα του Επισκοπείου της πόλης, που είναι φτιαγμένη από βελανιδιά και γι’ αυτό αντέχει σαν «λύκος».

Ο Παναγιώτης, όμως, μιλάει με το ζόρι για τον εαυτό του και η μετριοπάθειά του φτάνει μέχρι του σημείου να μην χαράζει ούτε το όνομά του επάνω στα έργα του. «Δεν μ’ αρέσει να βάζω τη φίρμα μου, όσοι εκτιμούν τη δουλειά μου ξέρουν πού θα με βρουν. Όπως με αναζήτησες και με βρήκες εσύ, έτσι θα με βρουν εκείνοι που θέλουν». Μετά από παρακίνηση των συνεργατών του ο σεμνός ξυλογλύπτης δέχτηκε να μιλήσει και για παραγγελίες που δέχεται από το εξωτερικό. «Μου παρήγγειλαν μια άμπελο για μια εκκλησία στην Ιταλία. Ζήτησα μια φωτογραφία της εκκλησίας για να δω πώς έχουν φτιάξει εκεί τις υπόλοιπες αμπέλους. Οι ρόγες ήταν πολύ …αραιοκατοικημένες και είχε περάσει επάνω τους μηχάνημα. Καμία σχέση με τις δικές μας».

Ο Παναγιώτης δεν θα ξεχάσει ποτέ την πιο παράξενη παραγγελία που δέχτηκε από κάποιον λάτρη των σπάνιων επίπλων. «Ένας κύριος μου έφερε μια καρέκλα και μου ζήτησε να της κάνω ένα σκάλισμα που δεν έχει ξαναφτιάξει άλλος στον κόσμο. Έστυψα το μυαλό μου και έφτιαξα ένα σχέδιο που κατά τη γνώμη μου δεν έχει ταίρι πουθενά αλλού».

Στο πλευρό του Παναγιώτη Καπετάνιου εργάζεται και ο Δήμος Παναγούλιας, που έχει τελειώσει κι αυτός την ίδια σχολή με τον ίδιο δάσκαλο. Μεταξύ τους υπάρχει μεγάλη αμοιβαία καλλιτεχνική εκτίμηση και εμπιστοσύνη.

ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

Περίτεχνο σκαλιστό στήριγμα κηροπηγίου.

Η Τρίπολη βρίσκεται στο κέντρο ενός ορεινού λεκανοπεδίου.

---