«Υπάρχουν αρκετά τουρκικά, αλλά και ξενόγλωσσα αμερικάνικα και ευρωπαϊκά σχολεία στην Κωνσταντινούπολη, που είναι στ’ αλήθεια εξαιρετικά. Κανένα, όμως, απ’ αυτά δεν αγγίζει την αίγλη της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Όποιος φοιτήσει εδώ σημαδεύει την ψυχή του μέχρι το τέλος της ζωής του».

Η Πόλη αλλάζει με αρκετά γρήγορους ρυθμούς, αλλά παραμένει το ίδιο γοητευτική. Στους δρόμους κυκλοφορούν ελάχιστοι δυτικοί τουρίστες, ενώ έχουν αυξηθεί οι επισκέπτες από τον αραβικό κόσμο. Η αύξηση των μεταναστών είναι, επίσης, πολύ εμφανής. Η Τουρκία από αυτή την άποψη σηκώνει μεγάλο βάρος. Τα συντηρητικά στρώματα του πληθυσμού βγαίνουν όλο και περισσότερο στο προσκήνιο. Οι μαντήλες των γυναικών πολλαπλασιάζονται, ενώ στις φτωχογειτονιές της Πόλης κυριαρχεί το σύνθημα: "Η Τουρκία είναι το σπίτι μας και ο Ερντογάν ο μπαμπάς μας". Φαίνεται ότι αυτό το ρεύμα παραμένει πολύ ισχυρό και κυριαρχεί. Η Τουρκία προσπαθεί να τραβήξει τον δικό της δρόμο κόντρα σε θεούς και δαίμονες.

Το εφιαλτικό πρωινό της 29ης Μαΐου 1453 η Αγία Σοφία ήταν ασφυκτικά γεμάτη από γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους, που παρακολουθούσαν την τελευταία λειτουργία της ζωής τους. Την ώρα που οι Οθωμανοί έφτασαν αλαλάζοντες έξω από την εκκλησία βρήκαν τη βαριά πόρτα αμπαρωμένη. Στην αρχή προσπάθησαν να την ανοίξουν χτυπώντας με τα σπαθιά τους και σπρώχνοντας με τα σώματά τους, αλλά αυτή αντιστεκόταν. Μετά έπαιρναν φόρα και τη χτυπούσαν με βαριά ξύλινα δοκάρια.

Κατά την παράδοση, στις 29 Μαΐου 1453, ένας καλόγερος της Μονής Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη τηγάνιζε ψάρια δίπλα στο αγιασμένο νερό που αναβλύζει στα θεμέλια του μοναστηριού, όταν κάποιος του μετέφερε την είδηση πως η Πόλη αλώθηκε. «Μόνο αν τα ψάρια πηδήξουν απ’ το τηγάνι και πέσουν στο αγίασμα θα σε πιστέψω», απάντησε ο καλόγερος. Πριν τελειώσει τη φράση του τα μισοτηγανισμένα ψάρια πήδηξαν στο νερό. Έτσι το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής πήρε το όνομα Βαλουκλή, από την τουρκική λέξη βαλούκ, που σημαίνει ψάρι.

Ο μεγάλος ευεργέτης Ευάγγελος Ζάππας, που γεννήθηκε στην Ήπειρο το 1800, αγωνίστηκε για τη μόρφωση των Ελλήνων, δαπανώντας ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Όταν πέθανε το 1865 άφησε εκτελεστή της διαθήκης του τον εξάδελφό του Κωνσταντίνο Ζάππα, ο οποίος το 1875 ίδρυσε το Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Κωνσταντινούπολη.

«Έχω μάθει να ξεχωρίζω τους Γιουνάν (Έλληνες) τόσα χρόνια που κάνω αυτή τη διαδρομή. Όλο τον χρόνο δεν σταματούν να επισκέπτονται προσκυνητές από το Γιουνανιστάν (Ελλάδα) τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης», μας είπε ένας ηλικιωμένος Τούρκος, ο κύριος Ομέρ, που καθόταν δίπλα μας στο καραβάκι, κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς τη Χάλκη.

Μόλις ανάβουν τα φώτα η Κωνσταντινούπολη μοιάζει παραμυθένια. Η θέση της ανάμεσα σε θάλασσες και ξηρές, τα τζαμιά και οι εκκλησίες της, οι πυκνοκατοικημένοι μαχαλάδες της, τα παζάρια και οι εκφραστικοί άνθρωποί της, όλα μοιάζουν όμορφα και εξωτικά.

Στη σημερινή Κωνσταντινούπολη ξεφυτρώνουν συνεχώς νέοι ουρανοξύστες, αλλά εξ' ίσου πληθαίνουν και οι μιναρέδες των τζαμιών. Στους δρόμους κυκλοφορούν περισσότερες γυναίκες με ισλαμική περιβολή, που κάνουν πιο εμφανή τη συντηρητική στροφή της κοινωνίας. Οι δυτικοί τουρίστες είναι πολύ λιγότεροι από παλιά, ενώ τη θέση τους έχουν πάρει επισκέπτες από αραβικές χώρες. Τα τζαμιά φωτίζονται με αριστοτεχνικό τρόπο και πιο έντονα από παλιά, ενώ το φετινό ραμαζάνι γιορτάστηκε με μεγαλύτερη λαμπρότητα από άλλες χρονιές. Νέα κοινωνικά στρώματα βγαίνουν στο προσκήνιο και αλλάζουν τη φυσιογνωμία της Πόλης. Η ομορφιά της, όμως, παραμένει εκπληκτική σε κάθε περίπτωση.

 Ήταν απελπιστικά λίγοι οι στρατιώτες που υπερασπίζονταν την Κωνσταντινούπολη λίγο πριν την Άλωση, επειδή ήταν μικρός ο πληθυσμός της πόλης και χιλιάδες οι νέοι που κατέφευγαν στα μοναστήρια για να αποφύγουν τη στράτευση. Όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ζήτησε να πληροφορηθεί τα αποτελέσματα της τελευταίας γενικής επιστράτευσης πριν την τελική αναμέτρηση με τους Οθωμανούς, ο στενός συνεργάτης του Φραντζής του απάντησε ότι έγινε κατορθωτό να επιστρατευθούν μόνο 4.937 άντρες από τους 30.000 που ήταν ικανοί να φέρουν όπλα. Τότε ο βασιλιάς αναστέναξε βαθιά και τον παρακάλεσε να κρατήσει μυστικό τον αριθμό.

Φτάσαμε στην Παναγία των Βλαχερνών το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πριν αρχίσει η αναστάσιμη λειτουργία και το μάτι μας έπεσε αμέσως στη μαρμάρινη πλάκα που έχει χαραγμένο επάνω της τον Ακάθιστο Ύμνο.