Η Ελληνική Κοινότητα Τεργέστης γιορτάζει τα Θεοφάνεια κάθε χρόνο με μεγάλη λαμπρότητα. Από το πρωί συγκεντρώνονται οι Έλληνες στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται στο κέντρο της παραλιακής λεωφόρου, για να παρακολουθήσουν τη θεία λειτουργία. Στη συνέχεια συγκροτούν πομπή και περπατούν όλοι μαζί μέχρι την προβλήτα του λιμανιού, όπου ρίχνουν τον σταυρό στη θάλασσα και κάνουν αγιασμό των υδάτων.
Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχει υπό την πνευματική του δικαιοδοσία ολόκληρο τον ορθόδοξο χριστιανικό πληθυσμό της Μαύρης Ηπείρου και αποτελεί το δεύτερο κατά τη νομοκανονική σειρά ορθόδοξο πατριαρχείο μετά το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Το σημαντικότερο κεφάλαιο της δράσης του αφορά στην ιεραποστολή στα βάθη της Αφρικής, όπου το θεολογικό και φιλανθρωπικό έργο του επεκτείνεται συνεχώς και αγκαλιάζεται όλο και περισσότερο από τους λαούς της φτωχής ηπείρου.
Έχουν περάσει 86 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Κωνσταντινούπολη η καθημερινή ελληνόφωνη εφημερίδα Απογευματινή. Μαζί με την τουρκική Τζουμχουριέτ αποτελούν τις παλαιότερες σε ηλικία εφημερίδες της Τουρκίας. Το 1920 η Απογευματινή πουλούσε 30.000 φύλλα, περισσότερα από τις τουρκικές εφημερίδες της εποχής, καθώς οι Ρωμιοί ήταν πολλοί και διάβαζαν συχνά εφημερίδες λόγω υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Σήμερα πουλάει 600 φύλλα, εκ των οποίων το 90% στην Κωνσταντινούπολη και τα υπόλοιπα σε μερακλήδες στην Ελλάδα. Καθώς ο αριθμός των ελληνόφωνων οικογενειών της Πόλης είναι περίπου ίσος με το τιράζ της Απογευματινής, θα μπορούσε αυτή η εφημερίδα να συμπεριληφθεί στο βιβλίο Γκίνες, αφού διαβάζεται από το 99,9% των εν δυνάμει αναγνωστών της.
Όταν το 332 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος πέρασε από την περιοχή της σημερινής Αλεξάνδρειας, γονάτισε στην αχανή παραλία και χάραξε στην άμμο το αμφιθεατρικό σχήμα της μελλοντικής πόλης, η οποία θα γινόταν η πρωτεύουσα της Αιγύπτου και θα έπαιρνε το όνομά του.
Την περίοδο άνθησης της ελληνικής κοινότητας στην Αλεξάνδρεια κτίστηκαν πολλά ομογενειακά σχολεία και σχολές για να καλυφθούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες χιλιάδων Ελληνόπουλων. Παλαιότερα η ελληνική εκπαίδευση δεν περιοριζόταν μόνο στα δημοτικά και τα γυμνάσια, αλλά επεκτεινόταν και σε ανώτερο επίπεδο.Στο κτήριο του σημερινού δημοτικού σχολείου λειτουργούσε η Σαλβάγειος Εμπορική Σχολή, δωρεά του τραπεζίτη Κωνσταντίνου Σαλβάγου, η οποία έβγαζε περιζήτητους λογιστές που δεν έμεναν ποτέ χωρίς δουλειά. Επίσης, στο κτήριο του σημερινού γυμνασίου-λυκείου λειτουργούσε η φημισμένη Ζερβουδάκειος Αστική Σχολή, δωρεά του τραπεζίτη Γεωργίου Ζερβουδάκη.
Ο Μύρων Λαγουβάρδος, από τους Αποστόλους Αμαρίου Ρεθύμνου, σπούδασε φαρμακοποιός στην Τεργέστη και προτίμησε να ζήσει μόνιμα εκεί, επειδή μαγεύτηκε από την ομορφιά της και τον πολυεθνικό και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της. Το επάγγελμα του φαρμακοποιού δεν το άσκησε καθόλου, αλλά προτίμησε να ανοίξει ένα εξαιρετικό ελληνικό εστιατόριο, το οποίο αποτελεί κέντρο κρητικής γευσιγνωσίας και «γευσιλογίας». Πολλά από τα υλικά μαγειρικής που χρησιμοποιεί έρχονται κατευθείαν από την Κρήτη και είναι ιδιαίτερα δημοφιλή ανάμεσα στους πελάτες του, αρκετοί εκ των οποίων είναι γνωστοί Ιταλοί πολιτικοί και καλλιτέχνες.
«Κατεβάστε αμέσως τη φωτογραφική μηχανή γιατί απαγορεύεται η φωτογράφηση σ’ αυτόν τον χώρο». Ο τόνος της φωνής του φύλακα δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Πριν από λίγη ώρα, όταν ποδοπατιόμασταν με τουρίστες από ολόκληρο τον κόσμο στο ισόγειο του ναού του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, κανείς δεν μας εμπόδισε να φωτογραφίζουμε. Όταν, όμως, ανεβήκαμε στον εξώστη, όπου φυλάσσονται τα έργα τέχνης που αρπάχτηκαν από την Κωνσταντινούπολη το 1204, μετά την άλωσή της από τους σταυροφόρους, μας αντιμετώπισαν περίπου ως κακοποιούς.
Τον Φεβρουάριο του 1451 πέθανε ο σουλτάνος Μουράτ και τη θέση του πήρε ο γιος του Μωάμεθ, που δεν ήταν ούτε είκοσι χρονών. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έδειξε χαρούμενος που ο νεαρός σουλτάνος υποσχέθηκε να διατηρήσει την ειρηνική συνύπαρξη με το Βυζάντιο, συνεχίζοντας την ίδια πολιτική με τον πατέρα του.
Η άνθηση της ελληνικής κοινότητας του Καΐρου, στις αρχές του 19ου αιώνα, συνοδεύτηκε από το χτίσιμο πολλών ελληνικών σχολείων, τα οποία ήταν διεσπαρμένα σε ολόκληρη την πόλη και είχαν χιλιάδες μαθητές. Όμως, οι κοινωνικές ανακατατάξεις της δεκαετίας του 1950, τότε που η Αίγυπτος εθνικοποίησε τις ξένες επιχειρήσεις, είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσει η παρακμή της ελληνικής κοινότητας και η μείωση του αριθμού των Ελλήνων μαθητών.
Στις αρχές του 18ου αιώνα πολλοί δραστήριοι και ασυμβίβαστοι με τους Οθωμανούς Έλληνες μετανάστευσαν από τα Επτάνησα και την υπόλοιπη υπόδουλη Ελλάδα στην Τεργέστη, όπου δημιούργησαν μεγάλες εμπορικές και ναυτιλιακές επιχειρήσεις και μεσουράνησαν στην ιταλική και διεθνή οικονομία. Από εκεί ενίσχυσαν αποφασιστικά την επανάσταση του 1821, αλλά και πρόσφεραν τεράστιο φιλανθρωπικό έργο στην πόλη που τους έδωσε καταφύγιο. Σήμερα η ελληνική κοινότητα απαριθμεί μόνο 800 μέλη και δεν έχει πλέον την οικονομική ισχύ του παρελθόντος. Διατηρεί όμως την αίγλη της και χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην τοπική κοινωνία.
Δυο βήματα από τη φημισμένη πλατεία του Αγίου Μάρκου στο κέντρο της Βενετίας υπάρχει το κανάλι των Ελλήνων (Rio dei Greci), το οποίο οριοθετεί μία ομώνυμη νησίδα (Campo dei Greci). Σ’ αυτή έζησαν, πρόκοψαν και παρήγαγαν επί αιώνες ανεκτίμητο πνευματικό έργο χιλιάδες Έλληνες μέτοικοι από την Ελλάδα και φυγάδες από την αλωμένη Κωνσταντινούπολη.
«Η μεγαλύτερη ικανοποίηση για μένα εδώ στη Βενετία είναι όταν βλέπω να καθρεφτίζεται η χαρά στα πρόσωπα των νέων υποτρόφων του Ινστιτούτου, κάθε φορά που εντοπίζουν σε αρχεία και βιβλιοθήκες άγνωστα τεκμήρια που αφορούν στην ιστορική διαδρομή του ελληνισμού».
«Το βλέπουμε ότι ο ελληνισμός τελειώνει αλλά δεν φεύγουμε. Είναι δύσκολο να ξεριζωθείς από κάτι φτιαγμένο και να ξεκινήσεις πάλι από το μηδέν. Εξάλλου, αν και μας έχουν καλομαγαλώσει, μάς έχουν συνάμα διδάξει και πώς να στεκόμαστε στα πόδια μας στις δυσκολίες. Δεν είμαστε παιδιά μόνο της αγκαλιάς και του μαλεμπιού (ρυζόγαλου)».
Ο Βασίλης Λαμπρινιάδης είναι τρόφιμος του ελληνικού Γηροκομείου του Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη. Το δωμάτιό του λάμπει από καθαριότητα και είναι γεμάτο βιβλία και λεξικά της ελληνικής γλώσσας. Έφυγε για την Ελλάδα το 1977 και ξαναγύρισε στην Πόλη το 2005 για να περάσει τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Δεν είναι παραπεταμένος στο γηροκομείο, αντίθετα ζει σ’ ένα αξιοπρεπέστατο περιβάλλον με επαρκές προσωπικό και τους γιατρούς του ελληνικού νοσοκομείου ένα βήμα πιο δίπλα αν παρουσιαστεί ανάγκη.
Το ελληνικό νοσοκομείο του Βαλουκλή Κωνσταντινούπολης ιδρύθηκε το 1753 και διαθέτει 800 κλίνες κατανεμημένες σε 17 κτίρια συνολικού εμβαδού 42.000 τετραγωνικών μέτρων. Οι οικονομικοί πόροι του προέρχονται από την εκμετάλλευση ακινήτων και κτημάτων της ελληνικής ομογένειας, καθώς και από νοσήλια ασθενών, που είναι δωρεάν για τους άπορους Ρωμιούς και όχι πολύ ακριβά για τους υπόλοιπους Τούρκους και Έλληνες ασθενείς.
