«Ρώτησα πιο είναι το πιο νότιο μέρος της Ευρώπης και μου είπαν η νότια Κρήτη. Έψαχνα να βρω έναν καλό τόπο για να ζήσω, που να κάνει ζέστη και να έχει ήλιο όλο τον χρόνο. Ονειρευόμουνα ένα σπίτι μακριά από πόλεις, που να έχει κοντά μια πηγή νερού και δέντρα. Στο πρώτο σπίτι που βρήκα δεν είχε ούτε ρεύμα, μόνο ένα τζάκι στη γωνιά. Για να ψήσω καφέ κάθε πρωί άναβα ξύλα, σιγά-σιγά όμως αγόρασα ένα πετρογκάζ από το μαγαζί του χωριού».

Στην «οικονομία των βουνών» της Κρήτης η κουρά των προβάτων και η παραγωγή μαλλιού για την υφαντική έπαιζε σπουδαίο ρόλο ακόμα και από τη Μινωική εποχή, όπως φαίνεται σε πινακίδες της Κνωσού. Παλαιότερα οι κτηνοτρόφοι περίμεναν με λαχτάρα το καλοκαίρι για να κουρέψουν τα πρόβατα και να εξασφαλίσουν το πολύτιμο μαλλί, με το οποίο έφτιαχναν τα ενδύματα και τα σκεπάσματα της οικογένειας, καθώς και τα προικιά των κοριτσιών τους.

Οι παραδοσιακοί Κρητικοί συχνά κάνουν δουλειές σαν να ποζάρουν και επιδεικνύουν με θεατρικό τρόπο την κρητικότητά τους, η οποία ενισχύει ακόμη περισσότερο τον ανδρισμό τους. Γι’ αυτό φορούν στιβάνια, σαρίκια και μαύρα πουκάμισα, τα οποία αποτελούν τα κατ’ εξοχήν τεκμήρια της αντρικής κρητικής ταυτότητας.

Αν περάσεις μέσα από ένα χωριό του Αμαρίου και σταματήσεις για να ζητήσεις κάποια πληροφορία, σίγουρα θα σου πουν: «Κάτσε επαέ να πιούμε μια ρακί». Ο Γιώργης Σαρρής, από το χωριό Κουρούτες, είναι χαρκιάς, δηλαδή σιδηρουργός. Το μαγαζί του είναι επάνω στον δημόσιο δρόμο κι όποιος ταξιδιώτης του απευθύνει τον λόγο, ο Γιώργης τον κερνάει κάτι τι στο διπλανό καφενείο. Ο καφετζής έχει βγάλει ένα μακρόστενο πάγκο στο πεζοδρόμιο, όπου ο χαρκιάς με τους φίλους του κάθονται και αγναντεύουν τις κορυφές του Ψηλορείτη, που βρίσκονται φάτσα μπροστά τους σε απόσταση αναπνοής.

Στο καφενείο της μικρής σαν σπιθαμή πλατείας του χωριού Αγιάννη Αμαρίου Ρεθύμνου συναντήσαμε τον συνταξιούχο Ζαχαρία Δανδουλάκη, ο οποίος είχε προστατεύσει επί δικτατορίας τον αείμνηστο αγωνιστή της αριστεράς Αντώνη Μπριλάκη. Αν και είχε εντελώς αντίθετες πολιτικές πεποιθήσεις απ’ αυτόν, τον έκρυβε επί 17 μήνες και στο τέλος τον φυγάδευσε στο εξωτερικό με αεροπλάνο, με άλλο όνομα και διαβατήριο.

Ο Κυριάκος Λίτινας είναι ιερέας στην Αγία Παρασκευή της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου. Είναι πολύ αγαπητός άνθρωπος και καλός οικογενειάρχης, που πασχίζει το ίδιο σκληρά με το ποίμνιό του να τα φέρει βόλτα στη ζωή. Οι κάτοικοι του χωριού είναι μετρημένοι στα δάχτυλα και όλοι μαζί ούτε που γεμίζουν ένα εκκλησάκι. Ψάλτης του χωριού επί πολλά χρόνια είναι η Καλλιόπη Κανακάκη, καθώς δεν υπάρχει άντρας να κάνει αυτή τη δουλειά.

Από παιδάκι είχε κλίση στη μουσική ο λυράρης Μανώλης Διαμαντάκης, από το χωριό Φουρφουρά της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου, αλλά δεν είχε λύρα ούτε δοξάρι. Για ξεκίνημα έφτιαξε μόνος του ένα λυράκι της κακιάς ώρας από απιδιά, με χορδές από δερμάτινα λουριά. Στο δοξάρι έβαλε τρίχα από ουρά αλόγου και πάλευε να παίξει. Αντί για ρετσίνι έτριβε τις τρίχες με φύλλα από ακονιζέ, χαμηλό φυτό με χνουδωτό φυλλαράκι.